 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Most Karola w Pradze
Most Karola (czes. Karlův most, niem. Karlsbrücke) – most na Wełtawie w Pradze czeskiej łączący dzielnice Malá Strana i Staré Město, będący jedną z najsłynniejszych i najczęściej odwiedzanych atrakcji turystycznych miasta.
Opis
Most ma prawie 516 m długości i ok. 9,50 m szerokości. Jego 17 łęków spoczywa na 15 filarach. Jest to najstarszy zachowany most kamienny świata o tej rozpiętości przęseł. Początkowo nazywano go Kamiennym lub Praskim Mostem. Nazwa Most Karola przyjęła się dopiero od mniej więcej 1870 roku. Do 1741 roku był jedynym mostem na Wełtawie. Most jest obecnie otwarty tylko dla ruchu pieszego, choć dawniej kursował po nim tramwaj konny, w latach 1905-1908 tramwaj elektryczny, a do 1965 normalny ruch samochodowy.
Budowę mostu rozpoczęto w 1357 r. za panowania cesarza Karola IV. Stanął on na miejscu wcześniejszego (również kamiennego) mostu z XII w., zniszczonego przez powódź w 1342. Poprzedni most, romański, nosił nazwę "mostu Judyty" na cześć drugiej żony księcia czeskiego Władysława II i przebiegał odrobinę na północ od miejsca, w którym znajduje się Most Karola. Posiadał wieże na obu końcach, z których małostrańska, choć przebudowana, istnieje do dziś.
Budowę zlecono 28-letniemu wówczas Peterowi Parlerowi. Dla wzmocnienia konstrukcji do zaprawy dodano podobno białka jajek. W okresie baroku most ozdobiono 30 posągami świętych, dziełami m.in. Matthiasa Bernarda Brauna i rodziny Brokoff (Jan Brokoff, Michał Jan Józef Brokoff, Ferdynand Maksymilian Brokoff), a także figura Chrystusa z roku 1629 otoczona wieńcem złotych liter zawierającym tetragram. Na jednej z balustrad umieszczono tablicę pamiątkową poświęconą św. Janowi Nepomucenowi – podobno w tym właśnie miejscu wrzucono go z rozkazu króla Wacława IV do Wełtawy.
Na wschodnim końcu mostu stoi staromiejska wieża mostowa z umieszczonymi na niej siedzącymi postaciami cesarza Karola IV, jego syna Wacława IV oraz św. Wita, św. Wojciecha i św. Zygmunta. Rzeźby te pochodzą z lat 80. XIV w. Na zachodnim krańcu mostu znajdują się dwie wieże. Początki niższej wieży sięgają jeszcze czasów pierwszego mostu z XII w. Natomiast wyższa wieża została zbudowana dopiero w XV w. za panowania króla Jerzego z Podiebradów jako pendant dla wieży staromiejskiej.
Most mocno ucierpiał podczas powodzi w II połowie XIX wieku - zawaleniu uległo wówczas kilka przęseł. Również w czasie powodzi w 2002 istniało realne zagrożenie zniszczenia mostu, ale na szczęście ocalał.
W sierpniu 2007 r. rozpoczęto, zaplanowany na 3 lata, kolejny remont połączony z badaniami archeologicznymi. W trakcie badań pojawiło się przypuszczenie, że twórcą mostu był magister pontis, praski mieszczanin Oto lub Otlin, a nie jak sądzono, Peter Parler[1].
Ciekawostki
Kamień węgielny nowego kamiennego mostu wmurował Karol IV Luksemburski 9 lipca 1357 o godzinie 5:31 rano. Powodem wyboru tej godziny był odpowiedni układ gwiazd (koniunkcja Słońca z Saturnem). Inna wersja mówi o tym, że data odpowiada układowi wszystkich cyfr nieparzystych 1-3-5-7-9-7-5-3-1.
Polonica
Most Karola w Pradze jest stylistycznie powiązany z nieodległym gotyckim, kamiennym mostem z w Kłodzku. Powstał on w latach 1280-1390 za panowania czeskiego na ziemi kłodzkiej. W późniejszym czasie wybudowano przy nim kilka kamieniczek, niektórym przypominały Złotą Uliczkę w Pradze.
Opis
Most ma prawie 516 m długości i ok. 9,50 m szerokości. Jego 17 łęków spoczywa na 15 filarach. Jest to najstarszy zachowany most kamienny świata o tej rozpiętości przęseł. Początkowo nazywano go Kamiennym lub Praskim Mostem. Nazwa Most Karola przyjęła się dopiero od mniej więcej 1870 roku. Do 1741 roku był jedynym mostem na Wełtawie. Most jest obecnie otwarty tylko dla ruchu pieszego, choć dawniej kursował po nim tramwaj konny, w latach 1905-1908 tramwaj elektryczny, a do 1965 normalny ruch samochodowy.
Budowę mostu rozpoczęto w 1357 r. za panowania cesarza Karola IV. Stanął on na miejscu wcześniejszego (również kamiennego) mostu z XII w., zniszczonego przez powódź w 1342. Poprzedni most, romański, nosił nazwę "mostu Judyty" na cześć drugiej żony księcia czeskiego Władysława II i przebiegał odrobinę na północ od miejsca, w którym znajduje się Most Karola. Posiadał wieże na obu końcach, z których małostrańska, choć przebudowana, istnieje do dziś.
Budowę zlecono 28-letniemu wówczas Peterowi Parlerowi. Dla wzmocnienia konstrukcji do zaprawy dodano podobno białka jajek. W okresie baroku most ozdobiono 30 posągami świętych, dziełami m.in. Matthiasa Bernarda Brauna i rodziny Brokoff (Jan Brokoff, Michał Jan Józef Brokoff, Ferdynand Maksymilian Brokoff), a także figura Chrystusa z roku 1629 otoczona wieńcem złotych liter zawierającym tetragram. Na jednej z balustrad umieszczono tablicę pamiątkową poświęconą św. Janowi Nepomucenowi – podobno w tym właśnie miejscu wrzucono go z rozkazu króla Wacława IV do Wełtawy.
Na wschodnim końcu mostu stoi staromiejska wieża mostowa z umieszczonymi na niej siedzącymi postaciami cesarza Karola IV, jego syna Wacława IV oraz św. Wita, św. Wojciecha i św. Zygmunta. Rzeźby te pochodzą z lat 80. XIV w. Na zachodnim krańcu mostu znajdują się dwie wieże. Początki niższej wieży sięgają jeszcze czasów pierwszego mostu z XII w. Natomiast wyższa wieża została zbudowana dopiero w XV w. za panowania króla Jerzego z Podiebradów jako pendant dla wieży staromiejskiej.
Most mocno ucierpiał podczas powodzi w II połowie XIX wieku - zawaleniu uległo wówczas kilka przęseł. Również w czasie powodzi w 2002 istniało realne zagrożenie zniszczenia mostu, ale na szczęście ocalał.
W sierpniu 2007 r. rozpoczęto, zaplanowany na 3 lata, kolejny remont połączony z badaniami archeologicznymi. W trakcie badań pojawiło się przypuszczenie, że twórcą mostu był magister pontis, praski mieszczanin Oto lub Otlin, a nie jak sądzono, Peter Parler[1].
Ciekawostki
Kamień węgielny nowego kamiennego mostu wmurował Karol IV Luksemburski 9 lipca 1357 o godzinie 5:31 rano. Powodem wyboru tej godziny był odpowiedni układ gwiazd (koniunkcja Słońca z Saturnem). Inna wersja mówi o tym, że data odpowiada układowi wszystkich cyfr nieparzystych 1-3-5-7-9-7-5-3-1.
Polonica
Most Karola w Pradze jest stylistycznie powiązany z nieodległym gotyckim, kamiennym mostem z w Kłodzku. Powstał on w latach 1280-1390 za panowania czeskiego na ziemi kłodzkiej. W późniejszym czasie wybudowano przy nim kilka kamieniczek, niektórym przypominały Złotą Uliczkę w Pradze.
Materiały zaczerpnięte (źródła różne)
