 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Pałac na Wodzie
Materiały zaczerpnięte (źródła różne)
Pałac na Wyspie (Pałac na Wodzie, Pałac Łazienkowski) – główny kompleks architektoniczny w Parku Łazienkowskim. Zbudowany wg projektu Dominika Merliniego i Jana Chrystiana Kamsetzera.
Został rozbudowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w latach 1772–1793 na bazie tzw. Łazienki Lubomirskiego, zaprojektowanej i zbudowanej w latach 1680–1690 przez Tylmana van Gameren dla marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Nowo powstały pałac był od 1775 letnią rezydencją króla. Tu w lecie odbywały się organizowane przez władcę obiady czwartkowe. W latach 1788–1793 pałac rozbudowano w stylu klasycystycznym wg projektu Dominika Merliniego. Autorami dekoracji malarskiej i rzeźbiarskiej byli m.in. Marcello Bacciarelli i Jan Bogumił Plersch. Leży na sztucznej wyspie, wokół której rozciąga się jeziorko. Jest połączony z lądem dwoma mostami zwieńczonymi klasycystycznymi kolumnami. Przy jeziorze znajduje się również Teatr na Wyspie, a przed budową pałacu (w roku 1767) utworzono ogród francuski.
Po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego był własnością kolejno ks. Józefa Poniatowskiego i księżnej Marii Poniatowskiej. Od 1817 był rezydencją cesarską. W 20-leciu międzywojennym był, wraz z parkiem, własnością Państwowych Zbiorów Sztuki. Jesienią 1944 roku sprzęty znajdujące się w pałacu zostały wywiezione przez stacjonujących w nim hitlerowców do III Rzeszy, a sam pałac spalono. Odbudowę pałacu, pod kierownictwem architekta Jana Dąbrowskiego rozpoczęto w roku 1945 a zakończono w 1960. Bogate wnętrze zostało zrekonstruowane po zniszczeniach wojennych. Pałac został włączony w charakterze oddziału do Muzeum Narodowego, a od roku 1995 jest samodzielną instytucją.
Łazienki Królewskie
Łazienki Królewskie, zespół pałacowo - ogrodowy, któremu kształt w XVIII w., nadał król Stanisław August Poniatowski, tworząc tu swą letnią rezydencję, to jedno z najpiękniejszych miejsc Warszawy.
Historia, zaczyna się jednak w XIII w., kiedy to źródła odnotowują funkcjonowanie na tym terenie grodu książąt mazowieckich. Kolejne informacje pochodzą z połowy XVI w., kiedy to Ujazdów staje się własnością królowej Bony; w 1624 Zygmunt III Waza rozpoczyna budowę Zamku Ujazdowskiego a po roku 1676 dobra te przejmuje marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski. W parku powstają pierwsze dwa pawilony - Ermitaż, istniejący do dziś i Łaźnia przekształcona w XVIII w. w Pałac na Wyspie.
W 1764 dobra ujazdowskie kupuje Stanisław August Poniatowski. Zaczyna się najważniejszy okres w dziejach Łazienek.
Początkowo król przeznaczył na swoją główną rezydencję Zamek Ujazdowski. Jednak prace budowlane zbytnio się przeciągały a efekty nie były zadowalające. Stanisław August postanowił skupić się na urządzeniu parku. Zatrudnił liczny zespół artystów, wśród nich: architektów - Dominika Merliniego, Jana Christiana Kamsetzera i Jakuba Kubickiego; rzeźbiarzy - André Le Bruna i Gicomo Monaldiego; malarzy - Jana Bogumiła Plerscha i Marcello Bacciarellego. Istniejące pawilony zostały przekształcone, powstały nowe rozwiązania i nowe budowle.
Od 1772 roku, przez ponad dwadzieścia lat, trwały prace, które dawną barokową Łaźnię Lubomirskiego przekształciły w klasycystyczny Pałac na Wyspie, o malowniczej elewacji południowej i monumentalnej, zdobionej kolumnowym portykiem fasadzie północnej. W trzech salach parteru do dziś zachował się barokowy wystrój z czasów Lubomirskiego. Pozostałe wnętrza - zdobią oryginalne dekoracje wykonane przez wybitnych artystów czasów stanisławowskich. Stworzyli oni dzieło o nieprzeciętnych wartościach artystycznych. Wnętrza pałacowe wyposażone zostały w liczne rzeźby, meble, obrazy i porcelanę. Znalazła tu pomieszczenie część galerii obrazów Stanisława Augusta. Pierwszym pawilonem jednakże, wzniesionym od podstaw dla króla w 1774 roku był Biały Dom. W latach 1775 - 1783 wzniesiono Pałac Myślewicki z charakterystyczną niszą w fasadzie i półkolistymi skrzydłami bocznymi. Jego wnętrza dekorują XVIII - wieczne malowidła, dzieło dworskich artystów. W czasach króla istniały też na terenie Łazienek trzy teatry. Pierwszy zwany Teatrem Małym przebudowano w XIX w. na Nową Kordegardę, pozostałe dwa - Teatr Stanisławowski w Starej Pomarańczarni oraz Amfiteatr istnieją do dzisiaj.
Goście zmierzający z wizytą do króla, jechali aleją wzdłuż stawu północnego mijając po drodze Kordegardę (Stara Kordegarda), obok której wznosi się Wielka Oficyna (zwana też Podchorążówką). W czasach Królestwa Kongresowego mieściła się tu Szkoła Podchorążych Piechoty. To stąd, 29 listopada 1830 roku wyruszyli podchorążowie, rozpoczynając powstanie listopadowe atakiem na Belweder - siedzibę wielkiego księcia Konstantego, brata cara Aleksandra I.
W czasach stanisławowskich, barokowy wówczas Belweder służył jako mieszkania oficjalistów. W jednej z oficyn znajdowała się manufaktura fajansów, tak zwanych „belwederów”.
W ciągu lat przekształceń, swoje oblicze zmieniał również ogród. Stworzono harmonijne powiązanie regularnych rozwiązań francuskich z krajobrazowymi założeniami parków angielskich Dawne kanały i sadzawki przy Łaźni przeobraziły się, w XVIII w., w malownicze stawy. Z Pałacu Na Wyspie rozpościerał się widok na kaskadę wodną, z jednej strony i kamienny most, gdzie stanął pomnik króla Jana III Sobieskiego, z drugiej . Ogród zdobiły liczne altanki, mostki, rzeźby i wodozbiory - jeden z nich (Wodozbiór) z czasem upodobniono do starożytnego grobowca Cecylii Metelli przy via Appia pod Rzymem.
Ostatni król Polski ukształtował Łazienki w stylu klasycyzmu, nadał mu wszakże indywidualne piętno, zgodnie z własną koncepcją estetyczną, toteż określa się go mianem stylu Stanisława Augusta.
W czasach rozbioru Polski, gdy Łazienki przejął dwór carski, dokonano przebudowy Belwederu i wzniesiono kilka pawilonów również w duchu klasycyzmu.
W grudniu 1944 roku hitlerowcy spalili Pałac Na Wyspie, a murach wywiercili około
tysiąca otworów na dynamit, zamierzając go wysadzić. Na szczęście nie zdążyli tego dokonać.
Po wojnie Pałac na Wyspie został pieczołowicie odbudowany i udostępniony dla zwiedzających w 1960 roku.
Został rozbudowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w latach 1772–1793 na bazie tzw. Łazienki Lubomirskiego, zaprojektowanej i zbudowanej w latach 1680–1690 przez Tylmana van Gameren dla marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Nowo powstały pałac był od 1775 letnią rezydencją króla. Tu w lecie odbywały się organizowane przez władcę obiady czwartkowe. W latach 1788–1793 pałac rozbudowano w stylu klasycystycznym wg projektu Dominika Merliniego. Autorami dekoracji malarskiej i rzeźbiarskiej byli m.in. Marcello Bacciarelli i Jan Bogumił Plersch. Leży na sztucznej wyspie, wokół której rozciąga się jeziorko. Jest połączony z lądem dwoma mostami zwieńczonymi klasycystycznymi kolumnami. Przy jeziorze znajduje się również Teatr na Wyspie, a przed budową pałacu (w roku 1767) utworzono ogród francuski.
Po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego był własnością kolejno ks. Józefa Poniatowskiego i księżnej Marii Poniatowskiej. Od 1817 był rezydencją cesarską. W 20-leciu międzywojennym był, wraz z parkiem, własnością Państwowych Zbiorów Sztuki. Jesienią 1944 roku sprzęty znajdujące się w pałacu zostały wywiezione przez stacjonujących w nim hitlerowców do III Rzeszy, a sam pałac spalono. Odbudowę pałacu, pod kierownictwem architekta Jana Dąbrowskiego rozpoczęto w roku 1945 a zakończono w 1960. Bogate wnętrze zostało zrekonstruowane po zniszczeniach wojennych. Pałac został włączony w charakterze oddziału do Muzeum Narodowego, a od roku 1995 jest samodzielną instytucją.
Łazienki Królewskie
Łazienki Królewskie, zespół pałacowo - ogrodowy, któremu kształt w XVIII w., nadał król Stanisław August Poniatowski, tworząc tu swą letnią rezydencję, to jedno z najpiękniejszych miejsc Warszawy.
Historia, zaczyna się jednak w XIII w., kiedy to źródła odnotowują funkcjonowanie na tym terenie grodu książąt mazowieckich. Kolejne informacje pochodzą z połowy XVI w., kiedy to Ujazdów staje się własnością królowej Bony; w 1624 Zygmunt III Waza rozpoczyna budowę Zamku Ujazdowskiego a po roku 1676 dobra te przejmuje marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski. W parku powstają pierwsze dwa pawilony - Ermitaż, istniejący do dziś i Łaźnia przekształcona w XVIII w. w Pałac na Wyspie.
W 1764 dobra ujazdowskie kupuje Stanisław August Poniatowski. Zaczyna się najważniejszy okres w dziejach Łazienek.
Początkowo król przeznaczył na swoją główną rezydencję Zamek Ujazdowski. Jednak prace budowlane zbytnio się przeciągały a efekty nie były zadowalające. Stanisław August postanowił skupić się na urządzeniu parku. Zatrudnił liczny zespół artystów, wśród nich: architektów - Dominika Merliniego, Jana Christiana Kamsetzera i Jakuba Kubickiego; rzeźbiarzy - André Le Bruna i Gicomo Monaldiego; malarzy - Jana Bogumiła Plerscha i Marcello Bacciarellego. Istniejące pawilony zostały przekształcone, powstały nowe rozwiązania i nowe budowle.
Od 1772 roku, przez ponad dwadzieścia lat, trwały prace, które dawną barokową Łaźnię Lubomirskiego przekształciły w klasycystyczny Pałac na Wyspie, o malowniczej elewacji południowej i monumentalnej, zdobionej kolumnowym portykiem fasadzie północnej. W trzech salach parteru do dziś zachował się barokowy wystrój z czasów Lubomirskiego. Pozostałe wnętrza - zdobią oryginalne dekoracje wykonane przez wybitnych artystów czasów stanisławowskich. Stworzyli oni dzieło o nieprzeciętnych wartościach artystycznych. Wnętrza pałacowe wyposażone zostały w liczne rzeźby, meble, obrazy i porcelanę. Znalazła tu pomieszczenie część galerii obrazów Stanisława Augusta. Pierwszym pawilonem jednakże, wzniesionym od podstaw dla króla w 1774 roku był Biały Dom. W latach 1775 - 1783 wzniesiono Pałac Myślewicki z charakterystyczną niszą w fasadzie i półkolistymi skrzydłami bocznymi. Jego wnętrza dekorują XVIII - wieczne malowidła, dzieło dworskich artystów. W czasach króla istniały też na terenie Łazienek trzy teatry. Pierwszy zwany Teatrem Małym przebudowano w XIX w. na Nową Kordegardę, pozostałe dwa - Teatr Stanisławowski w Starej Pomarańczarni oraz Amfiteatr istnieją do dzisiaj.
Goście zmierzający z wizytą do króla, jechali aleją wzdłuż stawu północnego mijając po drodze Kordegardę (Stara Kordegarda), obok której wznosi się Wielka Oficyna (zwana też Podchorążówką). W czasach Królestwa Kongresowego mieściła się tu Szkoła Podchorążych Piechoty. To stąd, 29 listopada 1830 roku wyruszyli podchorążowie, rozpoczynając powstanie listopadowe atakiem na Belweder - siedzibę wielkiego księcia Konstantego, brata cara Aleksandra I.
W czasach stanisławowskich, barokowy wówczas Belweder służył jako mieszkania oficjalistów. W jednej z oficyn znajdowała się manufaktura fajansów, tak zwanych „belwederów”.
W ciągu lat przekształceń, swoje oblicze zmieniał również ogród. Stworzono harmonijne powiązanie regularnych rozwiązań francuskich z krajobrazowymi założeniami parków angielskich Dawne kanały i sadzawki przy Łaźni przeobraziły się, w XVIII w., w malownicze stawy. Z Pałacu Na Wyspie rozpościerał się widok na kaskadę wodną, z jednej strony i kamienny most, gdzie stanął pomnik króla Jana III Sobieskiego, z drugiej . Ogród zdobiły liczne altanki, mostki, rzeźby i wodozbiory - jeden z nich (Wodozbiór) z czasem upodobniono do starożytnego grobowca Cecylii Metelli przy via Appia pod Rzymem.
Ostatni król Polski ukształtował Łazienki w stylu klasycyzmu, nadał mu wszakże indywidualne piętno, zgodnie z własną koncepcją estetyczną, toteż określa się go mianem stylu Stanisława Augusta.
W czasach rozbioru Polski, gdy Łazienki przejął dwór carski, dokonano przebudowy Belwederu i wzniesiono kilka pawilonów również w duchu klasycyzmu.
W grudniu 1944 roku hitlerowcy spalili Pałac Na Wyspie, a murach wywiercili około
tysiąca otworów na dynamit, zamierzając go wysadzić. Na szczęście nie zdążyli tego dokonać.
Po wojnie Pałac na Wyspie został pieczołowicie odbudowany i udostępniony dla zwiedzających w 1960 roku.
